Su nadir bulunduğu zaman neden onu havadan çekip almıyoruz? Avusturya’daki bir endüstriyel tasarımcı bunu biraz da olsa yapmayı umut ediyor.
Viyana’da yaşayan bir tasarımcı olan Kristof Retezár, havadan nemi alıp içilebilir suya yoğuşturan bir cihaz icat etti. Fontus adı verilen yetenekli araç bir bisiklete monte edilebilir ve böylelikle bisikletçiler uzun sürüşlerde su üretebilirler.
Fontus yoğuşma dediğimiz basit bir prensibe göre çalışıyor. Bunu kolayca zihninizde canlandırmanız için şu örneği verelim: buzdolabından bir şey alın, meselâ bir soda şişesi alın ve bir süre mutfak tezgâhında bekletin. Sonunda, nesnenin etrafında nem toplandığını göreceksiniz.
Retezár, Live Science’ye verdiği demeçte “Bu olay basitçe havadaki nemin yoğuşmasıdır” diyor.“Havada belli bir yüzdede nem mutlaka vardır, nerede olduğunuzun önemi yoktur – çölde bile olsanız bu değişmez. Bunun anlamı, havadan nemi her zaman çekip alabilme olanağımız vardır”.
Güneş enerjisi ile çalışan cihazda soğutucu olarak görev yapan bir yoğunlaştırıcı, suyu iten bir seri hidrofobik yüzeye bağlı duruyor. Bisiklete takılmış araç havayı alınca bu yüzeyler soğuyor ve yoğuşma elde ediliyor.
Retezár, “bunlar hidrofobik olduğu için derhal oluşan suyu itmeye başlayacaklar ve (şişeye) damla damla akacaktır” diyor. “Temelde havayı buhar halinde alyor ve sıvı hale dönüştürüyorsunuz” diye ekliyor.
Retezár, şöyle devam ediyor: “Fontus 0,5 litre suyu 1 saatte ‘son derece iyi’ koşullar altında elde edebiliyoruz, sıcaklığı 30-40 derece ve rutubet oranı da %80-90 olabiliyor”.
Retezár, “elde ettiğiniz su temizdir, ancak pis kabul edilmesi için havanın ciddi oranda kirli olması gerekir” diyor. “Karbon süzgece de sahip olan bir şişe yapılmasından söz ediyoruz, ve havanın kirli olduğunu düşündüğünüz yerler için kullanmayı aklınızdan geçirebilirsiniz. Ancak bizim bu şişeyi yaparken düşüncemiz kirli olmayan havaya sahip yerlerde ve tabiatta kullanmanızdır”.
Retezár, ters çevrilmiş bir vantilatör kullanarak sisteme hava çeken (hareket eden bir bisikletteki gibi içine hava dolmasını beklemeden) ve kendi kendine çalışan bir sürüm üzerinde de çalışıyor. Bu sürümle nemin yüksek olduğu, ancak suyun nadir bulunduğu bölgelerde fayda sağlanabilir.
Retezár, “fikir küresel bir sorunu çözmek için ortaya atıldı: Çok az yer altı suyuna sahip, ancak çok yüksek nem içeren yerlerdeki su sorunlarını çözmek” diyor. “Niyetim havadaki nemi süzebilecek bir makine veya cihaz icat etmek ve içilebilir nitelikte bir su elde etmek”.
İlk Fontus tasarımı 2014 James Dyson Ödülü’nde son listeye girmişti, bu da Retezár’ın icadını sergilemesine olanak tanımıştı. O tarihten bu yana, teknik geliştirme aşamasında Avusturya hükümetinden yardım aldı. Tasarımcı Mart ayında “kalabalık esaslı sermaye” planına uygun bir kampanya düzenlemeyi amaçlıyor ve böylece cihazların toplu üretilmesi için gerekli maliyeti karşılamayı umuyor. Retezár, Fontus’un perakende fiyatını 100 dolardan aşağıda tutmaya çalışacağını söylüyor, ve her şey yolunda giderse kendini dolduran şişeler ticari olarak 9-10 ay içinde piyasada olacak.
Kaynak: haberlesek.com
